Chiếc tủ gỗ của bà tôi

Trong phòng khách nhà tôi, có một chiếc tủ gỗ đỏ, bà tôi vẫn gọi đó là "báu vật" còn sót lại từ thời ông bà cố – món quà cưới của tổ tiên ngày xưa dành cho bà. Nhiều năm đã trôi qua, có những vết trầy xước, khuyết gỗ bên hông tủ, nhưng chưa bao giờ khiến bà thôi nâng niu.

Thế rồi, trong lần dọn nhà cuối năm ngoái, bà phát hiện chân tủ bắt đầu có dấu hiệu mục. Những mảnh gỗ bong ra, để lộ lớp bụi mịn vàng nhạt đặc trưng – dấu hiệu quen thuộc mà bất cứ ai từng thấy đều hiểu: mối.

Ban đầu, mọi người trong nhà nghĩ mối chỉ ăn chiếc tủ ấy. Nhưng ngay chiều hôm đó, ông tôi phát hiện phần đáy tủ bếp và gầm cầu thang cũng lần lượt xuất hiện những vết bất thường. Sự im lặng của mối là điều khiến chúng trở thành "kẻ phá hoại nguy hiểm nhất" – không tiếng động, không mùi, không cảnh báo. Chỉ đến khi lớp gỗ đã bị ăn, có dấu hiệu mục, bong gỗ, tổ mối lộ ra mới biết thiệt hại đã không còn nhỏ.

Tôi tìm hiểu thêm mới biết: ở TP Hồ Chí Minh như nhà tôi – nơi có độ ẩm cao quanh năm – mối sinh trưởng rất mạnh. Chúng làm tổ trong lòng đất, theo khe nứt, đường ống, hoặc bám theo gỗ vận chuyển vào công trình mà mắt thường khó phát hiện được.

Ông tôi ngay lập tức tìm hiểu và xử lý bằng thuốc xịt mua ngoài tiệm, nhưng mùi hóa chất xộc lên cay nồng cả ngày. Mối rút, xong chỉ một thời gian ngắn sau lại quay lại, thậm chí còn lan ra nhanh hơn. Cuối cùng, gia đình tôi phải mời đơn vị chuyên nghiệp đến xử lý. Họ không phun thuốc, không đục phá, chỉ đặt những hộp nhỏ kín đáo quanh nhà. Sau một thời gian, mối biến mất mà sinh hoạt gia đình không bị xáo trộn.

Thật ra, chi phí sửa chữa phần gỗ bị hư không phải quá lớn, điều khiến bà tôi buồn nhất là chiếc tủ gỗ – vật gắn với ký ức cả một đời người – giờ phải cưa bớt phần dưới để giữ lại phần nguyên vẹn. Dù đã được đặt lên khung mới và kê lại cẩn thận, nó không còn nguyên vẹn như xưa.

"Thứ gì cũng có thể hỏng, những vết nứt lớn đều bắt đầu từ những điều rất nhỏ," bà tôi nói, khi nhẹ nhàng lau chiếc tủ như mọi lần.

Ngẫm lại, tổ mối trong nhà hóa ra lại là lời nhắc đáng giá: có những thứ cần được bảo vệ ngay từ lúc khởi đầu, trước khi xảy ra sự cố. Như tổ ấm, như tình thân, như sức khỏe – tất cả đều dễ dàng bị xói mòn âm thầm nếu ta không chủ động gìn giữ.

Gần đây, tôi thấy nhiều người bạn của mình – những người đang ở độ tuổi lập nghiệp – bắt đầu nói đến việc phòng chống mối như một kinh nghiệm sống. Một người bạn ở Thủ Đức phải thay toàn bộ sàn gỗ chỉ sau ba năm ở nhà mới vì mối phá hoại. Một chị bạn ở Đồng Nai chia sẻ, từ khi xây nhà, chồng chị đã thuê đơn vị xử lý mối từ khâu làm móng, giờ, cứ ai hỏi là chị khuyên nên làm sớm, đừng đợi thấy mối mới cuống cuồng xử lý.

Nhiều người đầu tư hàng trăm triệu đồng cho nội thất, vài tỷ cho căn nhà, nhưng lại dễ dàng bỏ qua một bước nhỏ – phòng chống mối ngay từ đầu. Tới khi thiệt hại xảy ra, họ mới nhận ra tổ mối chẳng khác gì "vết nứt" lặng lẽ nơi nền móng gia đình.

Theo cố vấn kỹ thuật Bùi Xuân Trung – người có hơn 15 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực phòng chống và xử lý mối của XTER – cho biết: "Việc ngăn ngừa mối nên được tiến hành ngay từ khâu đổ móng, đặc biệt là với các công trình xây mới. Tuy nhiên, với những ngôi nhà đang sử dụng, cần thường xuyên vệ sinh sạch sẽ, hạn chế khu vực ẩm thấp, tối và tích tụ gỗ vụn. Khi phát hiện dấu hiệu mối xuất hiện, tốt nhất là liên hệ đơn vị chuyên nghiệp, uy tín để xử lý triệt để ngay từ đầu, tránh để mối lây lan âm thầm và gây thiệt hại lớn."

Tôi không rõ vì sao mối chọn chiếc tủ gỗ của bà tôi để bắt đầu. Có thể vì gỗ cũ, ngọt, và… gần đất. Nhưng tôi biết chắc một điều: chỉ cần để tâm sớm hơn một chút, có thể chiếc tủ ấy đã không mất đi phần chân và bà tôi sẽ không buồn như vậy.

Câu chuyện chiếc tủ gỗ của bà không hẳn là chuyện lớn, nhưng tôi lại học được một điều: đôi khi, điều dễ bị tổn thương nhất lại là những điều ta yêu thương nhất. Và những hiểm họa âm thầm – như tổ mối dưới chân tủ – nếu được phát hiện sớm và xử lý đúng cách, sẽ không còn là điều khiến ta tiếc nuối về sau.