Nguyên nhân nào khiến máy bay Ấn Độ chở 242 người rơi chỉ sau 30 giây?

Chiếc Boeing 787-8 Dreamliner của Ấn Độ gặp nạn sau khi rời đường băng được khoảng 1 km, khiến 241 người trên máy bay thiệt mạng. Nguyên nhân vụ tai nạn hiện vẫn đang được điều tra, nhưng nhiều giả thuyết đã được đặt ra từ lỗi động cơ, chim va chạm đến sai sót kỹ thuật hiếm gặp.

Advertisement

Đây là vụ tai nạn chết người đầu tiên liên quan đến dòng máy bay Boeing 787 Dreamliner. Ảnh: PTI.

Vụ rơi máy bay thảm khốc đầu tiên của dòng Boeing 787 Dreamliner

Chiếc máy bay mang số hiệu AI171, thuộc hãng Air India, cất cánh từ sân bay quốc tế Sardar Vallabhbhai Patel ở Ahmedabad vào chiều thứ Năm, dự kiến bay tới sân bay Gatwick ở London. Nhưng chỉ 30 giây sau khi rời đường băng, chiếc Boeing 787-8 đâm xuống khu dân cư đông đúc, gây ra một vụ nổ lớn và khiến 241 trong tổng số 242 người trên khoang thiệt mạng, cùng một số người dưới mặt đất.

Đây là vụ tai nạn chết người đầu tiên liên quan đến dòng Boeing 787-8 Dreamliner kể từ khi được đưa vào vận hành thương mại từ năm 2011.

Chiếc máy bay được điều khiển bởi cơ trưởng Sumeet Sabharwal và cơ phó Clive Kundar, cả hai đều là phi công dày dạn kinh nghiệm, với tổng số hơn 9.000 giờ bay. Ông Sabharwal đã có hơn 22 năm làm việc trong ngành hàng không dân dụng.

Máy bay gần như không thể lấy độ cao

Máy bay cất cánh lúc 13h39 giờ địa phương, mang theo 100 tấn nhiên liệu, gần như đầy tải, theo lời Bộ trưởng Nội vụ Ấn Độ Amit Shah.

Ngay sau khi rời mặt đất, phi hành đoàn phát tín hiệu cấp cứu (mayday), theo cơ quan quản lý hàng không Ấn Độ. Sau đó, không còn liên lạc nào từ máy bay. Người sống sót duy nhất trong chuyến bay nói với truyền thông rằng đã nghe thấy một tiếng nổ lớn, trong khi máy bay dường như không thể lấy độ cao.

Một đoạn video do BBC xác thực cho thấy máy bay bay thấp trên một khu dân cư, chỉ đạt độ cao khoảng 190 mét, sau đó mất độ cao và biến mất sau hàng cây và các tòa nhà. Một vụ nổ lớn sau đó hiện rõ ở phía chân trời.

"Nếu hai động cơ đột ngột ngừng hoạt động, phi công sẽ không có đủ thời gian để phản ứng”, một phi công ở Anh nhận định. Máy bay chỉ bay được khoảng 30 giây trước khi rơi, theo phân tích từ các video giám sát.

Cả hai động cơ ngừng hoạt động?

Dù chưa thể kết luận nguyên nhân chính thức, nhiều chuyên gia ở Anh đặt ra giả thuyết máy bay mất động lực ở cả hai động cơ – điều cực kỳ hiếm gặp trong ngành hàng không.

Một trong những điểm được chú ý là khả năng máy bay kích hoạt tua-bin gió khẩn cấp (Ram Air Turbine – RAT), vốn chỉ hoạt động khi các động cơ chính ngừng cung cấp năng lượng cho hệ thống thiết yếu.

Theo một phi công cấp cao của Anh, nhiên liệu bị nhiễm bẩn hoặc tắc nghẽn cũng có thể khiến động cơ ngừng hoạt động, do hệ thống phân phối nhiên liệu của máy bay cực kỳ nhạy cảm và cần độ chính xác cao.

Tuy nhiên, không có bằng chứng trực quan rõ ràng cho thấy cả hai động cơ đều bị hỏng, theo nhận định của cựu phi công Marco Chan. Ông Mohan Ranganathan, chuyên gia hàng không Ấn Độ, khẳng định: “Việc mất cả hai động cơ là tình huống cực kỳ hiếm gặp”.

Gặp nạn do va phải chim?

Một giả thuyết khác được giới chuyên gia Ấn Độ đưa ra là va chạm với chim – nguyên nhân thường trực với các máy bay cất và hạ cánh.

Máy bay dường như gặp khó khăn trong việc lấy độ cao và rơi xuống đất chỉ sau 30 giây cất cánh. Ảnh: PTI.

Sân bay Ahmedabad được cho là nơi thường xuyên có chim xuất hiện. Theo ông Ranganathan và ít nhất ba phi công Ấn Độ, chim “luôn lảng vảng xung quanh” khu vực này.

Theo dữ liệu của Bộ Hàng không Dân dụng Ấn Độ công bố trước Quốc hội tháng 12/2023, bang Gujarat – nơi có sân bay Ahmedabad – ghi nhận 462 vụ va chạm chim trong 5 năm, trong đó phần lớn xảy ra tại sân bay này.

Trong mùa bay 2022/2023, riêng ở sân bay Ahmedabad đã có 38 vụ chim va chạm, tăng 35% so với năm trước, theo Airport Authority.

Tuy vậy, một phi công cấp cao lưu ý: "Va chạm với chim hiếm khi gây thảm họa, trừ khi nó ảnh hưởng đến cả hai động cơ."

Cánh tà không được hạ đúng cách?

Một số chuyên gia được BBC đặt câu hỏi, cho rằng thảm kịch có thể liên quan đến việc cánh tà không được hạ đúng trong lúc cất cánh – yếu tố đóng vai trò sống còn khi máy bay cần tạo lực nâng ở tốc độ thấp.

Với một máy bay đầy tải, mang nhiên liệu cho chuyến bay dài và trong điều kiện thời tiết nóng gần 40°C, thì việc cánh tà không được hạ đủ sẽ khiến máy bay rất khó nhấc mình khỏi mặt đất.

Tuy nhiên, nếu cánh tà không được hạ, hệ thống cảnh báo của chiếc Boeing 787 sẽ tự động phát tín hiệu, theo nhận định từ một phi công.

Cựu phi công Marco Chan cho biết các video xuất hiện không đủ rõ nét để xác định cánh tà có được hạ hay không, nhưng ông nhấn mạnh rằng sai sót kiểu này là rất bất thường. “Cánh tà do chính phi công thiết lập trước khi cất cánh, và có nhiều bước kiểm tra chéo để đảm bảo chính xác”, Marco Chan nói. Nếu cánh tà không được hạ đúng cách, đó có thể là do lỗi con người.

Một cuộc điều tra phức tạp và liên ngành đã được triển khai, với sự tham gia của chuyên gia từ Ấn Độ, Mỹ và Anh, cũng như các đại diện từ hãng chế tạo động cơ GE Aerospace và Boeing. Hộp đen của máy bay sẽ là chìa khóa quan trọng để làm rõ những gì thực sự đã xảy ra trong 30 giây định mệnh ấy, theo BBC.