Toàn cảnh 24 giờ cuộc tấn công chưa có tiền lệ của Israel nhằm vào Iran

Israel ngày 13/6 bất ngờ mở cuộc tấn công quy mô lớn vào Iran, nhắm vào “trái tim chương trình hạt nhân” của Tehran. Hậu quả khốc liệt và những lời đe dọa trả đũa đang đưa các bên đến bờ vực của một cuộc chiến tranh toàn diện.

Advertisement

Một tòa nhà ở thủ đô Tehran, Iran bị hư hại sau đòn không kích của Israel hôm 13/6. Ảnh: Reuters.

Bối cảnh vụ tấn công

Vào ngày 13 tháng 6 năm 2025, Israel đã phát động một cuộc tấn công quy mô lớn nhằm vào các mục tiêu tại Iran, bao gồm các cơ sở hạt nhân và quân sự. Theo Reuters và Guardian, chiến dịch tấn công, được gọi là "Sư tử trỗi dậy", đã huy động 200 máy bay chiến đấu và nhắm vào hơn 100 địa điểm, bao gồm cơ sở làm giàu uranium Natanz, các nhà máy sản xuất tên lửa đạn đạo và các trung tâm chỉ huy quân sự. 

Israel nói đây mới chỉ là bước đầu của chiến dịch.

Cuộc tấn công diễn ra trong bối cảnh căng thẳng gia tăng liên quan đến chương trình hạt nhân của Iran. Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) gần đây đã thông qua nghị quyết cáo buộc Iran không tuân thủ các nghĩa vụ không phổ biến vũ khí hạt nhân, đánh dấu lần đầu tiên trong 20 năm Iran bị chỉ trích chính thức như vậy. 

Israel, từ lâu đã coi chương trình hạt nhân của Iran là mối đe dọa hiện hữu, đã tăng cường gây áp lực lên chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump để có hành động với Tehran, trong khi Mỹ đang nỗ lực đàm phán một thỏa thuận hạt nhân với Iran tại Oman.

Chi tiết cuộc tấn công của Israel

Khói bốc lên ở sân bay Tabriz của Iran vào ngày 13/6. Ảnh: Reuters.

Theo The Guardian và Al Jazeera, cuộc tấn công bắt đầu vào khoảng 4 giờ sáng ngày 13/6 (giờ địa phương) và nhắm vào các mục tiêu chiến lược. Các địa điểm bị tấn công bao gồm Tehran, Shiraz, Tabriz, Isfahan, Kermanshah và Khorramabad, nơi có một căn cứ tên lửa lớn. 

Đặc biệt, cơ sở hạt nhân Natanz, trung tâm làm giàu uranium quan trọng nhất của Iran, đã bị tấn công gây cháy lớn và chịu thiệt hại, mặc dù IAEA xác nhận không có mức phóng xạ tăng cao. Các cơ sở hạt nhân khác là Esfahan và Fordow được báo cáo không bị tác động.

Israel tuyên bố đây là một "cuộc tấn công chính xác, mang tính phòng vệ" nhằm ngăn chặn Iran phát triển vũ khí hạt nhân. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu mô tả cuộc tấn công là "rất thành công", khẳng định đã triệt hạ hàng loạt chỉ huy cấp cao, các nhà khoa học hạt nhân và phá hủy các cơ sở hạt nhân quan trọng. Ông nhấn mạnh rằng Israel sẽ tiếp tục tấn công cho đến khi "mối đe dọa được loại bỏ".

Theo thông tin trên truyền thông, cuộc tấn công đã khiến ít nhất 78 người chết và 329 người bị thương. Có khoảng 20 chỉ huy cấp cao của Iran thiệt mạng, bao gồm các nhân vật hàng đầu như tướng Hossein Salami - Tư lệnh Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC), tướng Mohammad Bagheri - Tổng Tham mưu trưởng quân đội Iran. Ngoài ra, trong danh sách thiệt mạng có sáu nhà khoa học hạt nhân, trong đó có Mohammad Mehdi Tehranchi, một nhà vật lý lý thuyết nổi tiếng.

Phản ứng của Iran

Đây là thiệt hại lớn nhất mà Iran gánh chịu sau nhiều thập kỷ. Ảnh: Reuters.

Iran đã lên án mạnh mẽ cuộc tấn công, gọi đây là "hành động khủng bố" và "tuyên bố chiến tranh". Trong một tuyên bố được hãng thông tấn nhà nước IRNA trích dẫn, chỉ huy mới của IRGC, Mohammad Pakpour, đe dọa sẽ "mở cổng địa ngục" để trả đũa Israel. Lãnh tụ tối cao Ayatollah Ali Khamenei tuyên bố Israel sẽ phải chịu "số phận cay đắng" và cam kết đáp trả khốc liệt.

Iran đã phát động một cuộc phản công ban đầu bằng cách phóng khoảng 100 máy bay không người lái (drone) về phía Israel, nhưng Israel cho biết tất cả đều bị bắn hạ trước khi đến mục tiêu. Bộ Ngoại giao Iran cáo buộc Mỹ, với tư cách là đồng minh chính của Israel, phải chịu trách nhiệm về hậu quả của "hành động liều lĩnh" này và kêu gọi cộng đồng quốc tế lên án Israel.

Chính phủ Iran cũng tuyên bố rằng cuộc tấn công của Israel chứng minh sự cần thiết của chương trình hạt nhân và tên lửa của họ, nhấn mạnh quyền làm giàu uranium và phát triển công nghệ hạt nhân. Một tuyên bố từ chính phủ Iran cho biết: "Thế giới giờ đây hiểu rõ hơn lý do tại sao Iran kiên quyết bảo vệ quyền làm giàu uranium và sức mạnh tên lửa của mình".

Phản ứng của Mỹ

Chính quyền ông Trump dường như tìm cách giữ khoảng cách với cuộc tấn công của Israel. Theo CNN và The Washington Post, Tổng thống Donald Trump tuyên bố Mỹ không tham gia quân sự vào cuộc tấn công, mặc dù một nguồn tin cho biết Mỹ đã cung cấp thông tin tình báo "tinh vi" cho Israel. 

Người dân Iran tập trung quanh nơi những chiếc xe bị hư hại sau đòn không kích từ Israel. Ảnh: Reuters.

Ông Trump nhận xét cuộc tấn công là "rất thành công" nhưng nhấn mạnh rằng ông muốn Iran đạt được thỏa thuận hạt nhân để tránh "sự hủy diệt và chết chóc" thêm nữa. Ông cảnh báo Iran rằng các cuộc tấn công tiếp theo của Israel sẽ "còn tàn khốc hơn".

Mỹ trước đó đã rút một số nhà ngoại giao khỏi Iraq và cho phép các thành viên gia đình quân nhân rời khỏi Trung Đông do lo ngại về sự trả đũa từ Iran. Bộ Ngoại giao Mỹ tuyên bố Iran không nên nhắm mục tiêu vào các lợi ích hoặc nhân sự của Mỹ. Một quan chức Mỹ cho biết nếu Iran trả đũa, Mỹ có thể hỗ trợ Israel phòng thủ, đặc biệt là chống lại các tên lửa đạn đạo.

Trump cũng bày tỏ sự thất vọng về tiến trình đàm phán hạt nhân với Iran, nói rằng ông "ít tự tin hơn" về khả năng đạt được thỏa thuận so với vài tháng trước. Các cuộc đàm phán dự kiến diễn ra tại Oman vào ngày 15/6 có nguy cơ bị hủy bỏ do cuộc tấn công.

Phản ứng quốc tế

Cộng đồng quốc tế đã có những phản ứng trái chiều về cuộc tấn công. Oman, quốc gia trung gian trong các cuộc đàm phán hạt nhân Mỹ-Iran, gọi hành động của Israel là "liều lĩnh và nguy hiểm", vi phạm Hiến chương Liên Hợp Quốc và luật pháp quốc tế. Oman kêu gọi cộng đồng quốc tế có "lập trường cứng rắn" để ngăn chặn Israel.

Liên Hợp Quốc, thông qua người phát ngôn của Tổng thư ký Antonio Guterres, lên án mọi hành động leo thang quân sự ở Trung Đông, đặc biệt bày tỏ lo ngại về các cuộc tấn công vào cơ sở hạt nhân của Iran trong khi các cuộc đàm phán hạt nhân đang diễn ra. 

IAEA kêu gọi tất cả các bên kiềm chế và nhấn mạnh rằng "không bao giờ được tấn công" các cơ sở hạt nhân. Cơ quan này đã triệu tập một cuộc họp khẩn cấp của Hội đồng Thống đốc vào thứ Hai tại Vienna.

Các nước khu vực Trung Đông như Ả Rập Xê Út, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) và Lebanon (thông qua Hezbollah) đã lên án mạnh mẽ cuộc tấn công, cảnh báo nguy cơ "châm ngòi chiến tranh khu vực". 

NATO kêu gọi các đồng minh của Israel làm việc để giảm căng thẳng. Nga gọi các cuộc tấn công của Israel là "không có lý do" và vi phạm Hiến chương Liên Hợp Quốc, trong khi Trung Quốc kêu gọi các bên hành động để thúc đẩy hòa bình khu vực.

Nguy cơ chiến tranh cận kề

Israel cho biết cuộc tấn công ngày 13/6 mới chỉ là bước khởi đầu cho một cuộc giao tranh kéo dài. Ảnh: Reuters.

Cuộc tấn công của Israel đã làm gia tăng nguy cơ chiến tranh khu vực. Theo Axios, các quan chức Mỹ lo ngại rằng hệ thống phòng không của Israel có thể bị quá tải nếu Iran đáp trả bằng hàng trăm tên lửa, dẫn đến thiệt hại nặng nề và thương vong lớn. Iran cũng đe dọa tấn công các căn cứ Mỹ trong khu vực nếu bị tấn công thêm.

Về kinh tế, giá dầu toàn cầu đã tăng vọt, với giá dầu Brent vượt mốc 78 USD/thùng sau tin tức về cuộc tấn công, do lo ngại về sự gián đoạn nguồn cung dầu từ Trung Đông.

Về mặt ngoại giao, cuộc tấn công đã làm gián đoạn các nỗ lực của chính quyền Trump nhằm đạt được một thỏa thuận hạt nhân với Iran. Các nhà phân tích cho rằng hành động của Israel có thể đẩy Iran vào thế cảm thấy cần phải đẩy nhanh chương trình hạt nhân để tự vệ, làm phức tạp thêm tình hình.

Đợt không kích của Israel hôm 13/6 được đánh giá là cực kỳ chính xác. Ảnh: Reuters.

Thủ tướng Israel Netanyahu bày tỏ hy vọng rằng cuộc tấn công sẽ gây bất ổn cho Iran, kêu gọi người dân Iran đứng lên chống lại chính quyền Tehran. Tuy nhiên, các nhà phân tích như Yossi Melman của Haaretz (một tờ báo hàng đầu của Israel) cho rằng Tel Aviv khó có thể đạt được mục tiêu làm suy yếu ảnh hưởng của chính quyền Iran.

Cuộc tấn công của Israel vào Iran đánh dấu một bước leo thang nghiêm trọng trong cuộc xung đột kéo dài giữa hai quốc gia, đẩy Trung Đông vào tình trạng bất ổn mới. Với những thiệt hại đáng kể về người và cơ sở hạ tầng, cùng với các phản ứng gay gắt từ Iran và cộng đồng quốc tế, khu vực đang đứng trước nguy cơ chiến tranh toàn diện. 

Trong khi Mỹ tìm cách cân bằng giữa hỗ trợ Israel và theo đuổi giải pháp ngoại giao, triển vọng hòa bình vẫn còn mong manh. Các diễn biến trong những ngày tới, đặc biệt là phản ứng của Iran và kết quả của các cuộc họp khẩn cấp của IAEA, sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc định hình tương lai của khu vực.