Chính phủ lý giải việc bỏ hình phạt tử hình với 8 tội danh

Chính phủ nêu lý do đề nghị bỏ hình phạt tử hình với 8 tội danh khi sửa đổi BLHS lần này, trong bối cảnh có nhiều ý kiến khác nhau về 4/8 tội danh được đề nghị bỏ hình phạt tử hình.

Chiều 10-6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến vào dự án BLHS (sửa đổi). Đây cũng là dự luật thu hút nhiều thảo luận từ Quốc hội trong đợt 1 kỳ họp thứ 9, đặc biệt việc bỏ án tử hình với một số tội.

Một số tội có hình phạt tử hình nhưng không áp dụng

Trình bày trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thứ trưởng Bộ Công an Lê Quốc Hùng cho biết, BLHS 2015 còn 18 tội danh áp dụng hình phạt tử hình. Lần này Chính phủ đề nghị bỏ hình phạt từ hình cho 8 tội danh là căn cứ vào tính chất, mức độ của hành vi phạm tội, tính quan trọng của khách thể được bảo vệ, khả năng khắc phục hậu quả do hành vi phạm tội gây ra.

“Căn cứ kết quả tổng kết công tác thi hành BLHS, nhiều tội danh có quy định về hình phạt tử hình nhưng không áp dụng trên thực tế thời gian qua”, Thứ trưởng Lê Quốc Hùng trình bày.

Ngoài ra, cùng với kinh nghiệm quốc tế và quá trình hợp tác quốc tế về hình sự thì năng lực, trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước, các cơ quan bảo vệ pháp luật trong giai đoạn hiện nay cũng là những cơ sở để Chính phủ đề xuất bỏ hình phạt tử hình cho 8 tội danh.

Thứ trưởng Bộ Công an Lê Quốc Hùng trình bày báo cáo. Ảnh: QH

“Hình thức thi hành hình phạt tử hình của nhân loại cũng như ở nước ta theo hướng ngày một nhân đạo hơn, từ các hình thức mang tính trả thù, trút giận vào người phạm tội như tùng xẻo, ném vào vạc dầu, ném vào chuồng cọp, tứ mã phanh thây… thì đến nay chủ yếu các quốc gia không áp dụng các hình thức tử hình này. Nước ta đã áp dụng hình thức tử hình được coi là nhân đạo nhất đó là tiêm thuốc độc”, Thứ trưởng Lê Quốc Hùng trình bày.

Báo cáo của Chính phủ nói: “Việc bỏ hình phạt tử hình ở 8 tội danh như trong dự thảo Luật đã trình Quốc hội khóa XV tại Kỳ họp thứ 9 là phù hợp trong điều kiện nước ta hiện nay. Một mặt vẫn đáp ứng được yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm, đồng thời đáp ứng được tiến trình tiếp tục thu hẹp hình phạt tử hình, cũng như yêu cầu hợp tác, mở rộng quan hệ quốc tế để phát triển đất nước”.

Hai loại ý kiến khác nhau

Báo cáo thẩm tra do Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng trình bày cho biết: Thường trực cơ quan này có hai loại ý kiến: một là tán thành với đề xuất của Chính phủ; ý kiến khác thì cho rằng chỉ xem xét bỏ tử hình với 4 tội danh, đề nghị giữ hình phạt tử hình đối với các tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh, tội vận chuyển trái phép chất ma tuý, tội tham ô tài sản và tội nhận hối lộ.

Mục đích giữ lại hình phạt tử hình này là để đảm bảo tính răn đe, phòng ngừa và tính nghiêm minh của pháp luật trong đấu tranh phòng, chống các loại tội phạm này.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng trình bày báo cáo thẩm tra. Ảnh: QH

Cũng có ý kiến khác trong Ủy ban đề nghị, nếu vẫn giữ hình phạt tử hình đối với tội tham ô tài sản và tội nhận hối lộ thì nghiên cứu bổ sung quy định: “Không áp dụng hình phạt tử hình đối với người phạm tội tham ô tài sản, tội nhận hối lộ mà trước khi bị kết án đã chủ động nộp lại ít nhất ba phần tư tài sản tham ô, nhận hối lộ và hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn”. Việc bổ sung này nhằm tạo cơ sở pháp lý cho việc áp dụng chính sách khoan hồng ngay trong giai đoạn xét xử, không chờ đến giai đoạn thi hành án.

Báo cáo của Chính phủ cũng đề nghị: Riêng đối với tội tham ô tài sản và tội nhận hối lộ, sau khi bỏ hình phạt tử hình, nhằm bảo đảm thu hồi tài sản do phạm tội mà có, đồng thời khuyến khích người phạm tội tích cực khai báo trong quá trình giải quyết vụ án, dự thảo Luật đã sửa đổi, bổ sung quy định tại điều 63.

Theo đó: “Người bị kết án tù chung thân về tội tham ô tài sản, tội nhận hối lộ chỉ có thể được xét giảm thời hạn chấp hành hình phạt khi đã chủ động nộp lại ít nhất ba phần tư tài sản tham ô, nhận hối lộ và trong giai đoạn điều tra, truy tố, xét xử đã hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn”.

Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp nhất trí với đề xuất của Chính phủ về tiếp thu ý kiến ĐBQH, không quy định hình phạt tù chung thân không xét giảm án là hình phạt chính trong dự thảo Luật trình tại Kỳ họp thứ 9 để tiếp tục nghiên cứu, đánh giá tác động kỹ lưỡng, trường hợp cần thiết sẽ đề xuất khi sửa đổi toàn diện BLHS.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng