2 ông lớn châu Âu chuẩn bị "đòn" đáp trả thuế Mỹ

Đức và Pháp đang kêu gọi các thành viên Liên minh châu Âu (EU) chuẩn bị các biện pháp đáp trả thương mại nhằm vào Mỹ, nếu Washington không chịu thỏa hiệp trước hạn chót 1/8.

Advertisement

Thủ tướng Friedrich Merz và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron. Ảnh: FT

Tại Đức, chính quyền của Thủ tướng Friedrich Merz, sau khi từng tích cực đàm phán với chính quyền ông Trump nhằm giảm bớt rào cản xuất khẩu do Mỹ áp đặt, nay muốn cảnh báo sẽ có phản ứng mạnh mẽ nếu Washington không nhượng bộ, Financial Times (FT) dẫn một số nguồn thạo tin cho hay.

Đức đã liên kết với Pháp, vốn lâu nay chủ trương gia tăng sức ép lên Mỹ bằng cách áp thuế trả đũa vào hàng hóa Mỹ.

Theo FT, ông Merz có cuộc tiếp đón Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tại thủ đô Berlin vào ngày 23/7.

“Chúng ta cần thay đổi phương pháp đàm phán. Phải sẵn sàng trả đũa và đưa lên bàn bất cứ lựa chọn nào có thể thay đổi cán cân đàm phán”, Bộ trưởng Công nghiệp Pháp Marc Ferracci phát biểu tại Berlin ngày 21/7, trước cuộc gặp với bà Katherina Reiche – người đồng cấp bên phía Đức.

Các quan chức cấp cao của Ủy ban châu Âu – cơ quan điều hành chính sách thương mại của EU – đã gặp đại sứ các nước thành viên trong các phiên họp bí mật  vào ngày 22/7.

Vấn đề chính hiện là EU có nên chuẩn bị “Công cụ chống cưỡng ép” (Anti-Coercion Instrument – ACI), cơ chế mới cho phép EU đáp trả những hành động gây sức ép kinh tế từ nước ngoài.

Đức và Pháp ủng hộ việc kích hoạt ACI, nhưng một số quốc gia thành viên do dự trước phản ứng đáp trả có thể từ chính quyền ông Trump. “Có nhiều nước thành viên EU âm thầm phản đối việc kích hoạt ACI”, một nhà ngoại giao EU cho biết. Một nhà ngoại giao khác cảnh báo: “Kích hoạt công cụ này chẳng khác nào ‘bấm nút hạt nhân’ trong quan hệ thương mại – một biện pháp mạnh có thể gây hậu quả lớn. Hiện tình hình vẫn quá phức tạp để xác định liệu các nước thành viên có sẵn sàng ủng hộ hay không”.

Ủy ban châu Âu (EC) chỉ tiến hành nếu chắc chắn có đa số thành viên ủng hộ.

Tuy nhiên, theo một số nhà ngoại giao, lá thư của chính quyền ông Trump hồi đầu tháng này đe dọa áp thuế “đáp trả” 30 % từ ngày 1/8 đã khiến các nước thành viên EU càng thêm quyết liệt trong phản ứng. Trước đó, mức thuế được dự kiến tăng từ 10 % hiện tại lên 20 % từ tháng 8. “Bức thư đã khiến lập trường của các nước thành viên trở nên cứng rắn hơn”, một quan chức nói. “Đức đã quay ngoắt 180 độ chỉ trong vài ngày”, một nhà ngoại giao khác nhận xét, và hầu hết các nước “muốn có một lựa chọn sẵn sàng để tạo thêm sức ép trong đàm phán”.

Các nhà ngoại giao này nhấn mạnh rằng việc kích hoạt ACI chỉ là bước mở đầu cho quá trình xem xét, chứ chưa đồng nghĩa với việc lập tức áp dụng các biện pháp đáp trả.

Một gói áp thuế trả đũa thứ 2 của EU nhằm vào Mỹ, bao gồm cả máy bay Boeing, sẽ được các nước thành viên bỏ phiếu thông qua trước ngày 6/8. Ảnh: Reuters

Nếu kết luận Mỹ đang gây sức ép lên EU, Ủy ban châu Âu sẽ đề xuất biện pháp trả đũa – và cần sự phê chuẩn từ các nước thành viên. “Đây là một phản ứng có tính toán. Có thể là đòn mạnh như nã đại bác, nhưng cũng có thể là đòn chính xác như bắn tỉa”.

Tờ Financial Times tuần trước đưa tin, ông Trump đã từ chối khung thỏa thuận hiện tại giữa Mỹ và EU, trong đó hai bên duy trì mức thuế “đối ứng” ở mức 10 %. Thay vào đó, cựu Tổng thống Mỹ yêu cầu thiết lập một mức thuế tối thiểu vĩnh viễn từ 15 % trở lên, nhằm đảm bảo cái mà ông gọi là “tính công bằng” trong thương mại.

Bên cạnh đó, EU cũng đang tìm cách được miễn trừ hoàn toàn hoặc một phần khỏi các loại thuế trừng phạt mà Mỹ đe dọa sẽ áp dụng từ ngày 1/8 tới đây, bao gồm: 25% thuế nhập khẩu đối với ôtô và linh kiện từ EU – động thái được xem là nhắm trực tiếp vào ngành công nghiệp xe hơi của Đức và Pháp; 50% thuế đối với thép và nhôm, gấp đôi mức từng được áp trong các vòng căng thẳng thương mại trước đây dưới thời ông Trump.

Các đề xuất cứng rắn từ Washington đang khiến EU lo ngại, vì nếu được thực thi, chúng có thể gây thiệt hại lớn cho các ngành sản xuất chủ lực ở châu Âu và đẩy quan hệ thương mại xuyên Đại Tây Dương vào vòng leo thang đối đầu mới.

Ông Scott Bessent – Bộ trưởng Tài chính Mỹ – nói trên Fox News vào ngày 22/7 rằng “hạn chót ngày 1/8 rất nghiêm ngặt”, sau đó, mức áp thuế sẽ áp dụng như tuyên bố.

Các nhà ngoại giao EU cho biết trong trường hợp đó, EU gần như chắc chắn sẽ kích hoạt gói thuế quan đáp trả đã được thông qua (nhưng tạm hoãn), đánh vào 21 tỷ euro hàng nhập khẩu Mỹ hàng năm (bao gồm thịt gà và quần jeans), bắt đầu từ 6/8. Gói trả đũa thứ 2 nhắm vào 72 tỷ euro hàng Mỹ (bao gồm máy bay Boeing và rượu bourbon) sẽ được bỏ phiếu trước ngày 6/8 và có hiệu lực ngay ngày hôm sau nếu được thông qua.

“Tất nhiên, các biện pháp đó cũng làm tổn hại doanh nghiệp EU, và không ai muốn thấy thương mại xuyên Đại Tây Dương rơi vào vòng xoáy suy giảm”, một nhà ngoại giao nói.

Ủy ban châu Âu cũng đang chuẩn bị gói trả đũa thứ 3 với các biện pháp nhắm vào dịch vụ, bao gồm thuế dịch vụ số và doanh thu quảng cáo trực tuyến, FT dẫn một nguồn thạo tin cho hay.

Phát ngôn viên thương mại Ủy ban châu Âu Olof Gill khẳng định bất cứ biện pháp trả đũa nào cũng không đến trước ngày 1/8. “Cho đến lúc đó, chúng tôi tập trung tuyệt đối vào đàm phán và đó sẽ là ưu tiên hiện nay”.