Ukraine cân nhắc chuyển từ đồng đô la sang euro giữa lằn ranh địa chính trị

Ukraine cân nhắc chuyển từ đồng đô la sang euro làm đồng tiền tham chiếu, trong bối cảnh gắn bó chặt chẽ với EU và thương mại toàn cầu phân mảnh, theo Thống đốc Ngân hàng Trung ương Andriy Pyshnyi.

Triển vọng gia nhập Liên minh châu Âu (EU), vai trò ngày càng lớn của EU trong đảm bảo quốc phòng, biến động thị trường toàn cầu và nguy cơ phân mảnh thương mại đang buộc Ukraine đánh giá lại việc sử dụng đồng euro thay cho đồng đô la, ông Pyshnyi cho biết qua email. “Đây là nhiệm vụ phức tạp, đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng và toàn diện,” ông nhấn mạnh, trong phát biểu rõ ràng nhất từ một quan chức Ukraine về vấn đề này.

Advertisement

Hình ảnh minh họa các tờ tiền đô la Mỹ, euro và hryvnia Ukraina. Ảnh: Reuters

Đồng đô la hiện thống trị thương mại quốc tế và chiếm phần lớn dự trữ toàn cầu, với các nền kinh tế như Ả Rập Xê Út, Hong Kong neo tiền tệ vào đô la. Tuy nhiên, chính sách thuế quan cao kỷ lục của Tổng thống Donald Trump đã khiến nhiều người đặt câu hỏi về vai trò tương lai của đồng đô la như đồng tiền dự trữ toàn cầu.

Trong năm thứ tư xung đột với Nga, Ukraine đối mặt với việc ông Trump tạm cắt một phần viện trợ quân sự. Lãnh đạo EU cam kết tăng cường quân đội Kyiv để đảm bảo an ninh, nhưng tiến triển còn chậm. Trong khi đó, Ukraine đạt thỏa thuận ưu tiên Mỹ tiếp cận các hợp đồng khoáng sản mới và tài trợ tái thiết.

Kể từ khi ông Trump trở lại Nhà Trắng, đồng đô la giảm hơn 9% so với rổ tiền tệ lớn, khi nhà đầu tư rút khỏi tài sản Mỹ. Dù một số chuyên gia cho rằng sức mạnh của đô la không nên gắn với vai trò đồng tiền dự trữ, lịch sử cho thấy dự trữ đô la thường liên quan đến các liên minh an ninh với Washington.

Ông Pyshnyi cho biết giao dịch bằng đô la vẫn chiếm ưu thế trong thị trường ngoại hối, nhưng tỷ trọng giao dịch bằng euro đang tăng, dù còn “khiêm tốn”.

Đồng hryvnia ra mắt năm 1996, lấy đồng đô la làm tham chiếu. Sau xung đột với Nga tháng 2/2022, Ukraine neo hryvnia ở mức 29 đổi 1 đô la, nhưng sau đó phải phá giá do mất cân đối tài khóa. Tháng 10/2023, ngân hàng trung ương chuyển sang chế độ tỷ giá quản lý, vẫn dùng đô la làm tham chiếu để can thiệp ngoại hối và ổn định tỷ giá.

EU bắt đầu đàm phán tư cách thành viên với Ukraine gần một năm trước, nhưng hành trình gia nhập còn dài. Chủ tịch EU Ursula von der Leyen cho rằng Ukraine có thể gia nhập năm 2030 nếu duy trì cải cách chính trị, tư pháp. Moldova, trong quá trình tương tự, đã chuyển đồng tiền tham chiếu từ đô la sang euro từ ngày 2/1.

Ông Pyshnyi dự báo quan hệ chặt chẽ với châu Âu và bình thường hóa kinh tế sẽ thúc đẩy tăng trưởng 3,7-3,9% trong hai năm tới, dù phụ thuộc vào diễn biến xung đột. “Kết thúc xung đột nhanh chóng với đảm bảo an ninh sẽ mang lại kết quả kinh tế tích cực, nhưng lợi ích cần thời gian để phát huy,” ông nói.

Ukraine phụ thuộc vào tài trợ quốc tế. Ông Pyshnyi kỳ vọng nhận 55 tỷ USD trong năm nay để bù đắp thâm hụt ngân sách và xây dựng dự trữ tài chính công. “Chúng tôi dự báo nhận khoảng 17 tỷ USD năm 2026 và 15 tỷ USD năm 2027,” ông cho biết.