Thêm đòn giáng vào “hạm đội bóng tối” chuyên chở dầu Nga, dầu Iran

Panama bị·chỉ trích vì hành động chưa đủ mạnh mẽ để xử lý các tàu thuộc “hạm đội bóng tối” chuyên né các lệnh trừng phạt của phương Tây.

Panama vừa cập nhật các chính sách của mình, nhằm nâng cao hiệu suất hoạt động của đội tàu, giảm thiểu rủi ro tàu bị bắt giữ và ngăn chặn sự thâm nhập của các tàu thuộc "hạm đội bóng tối".

Theo đó, Cơ quan Đăng ký Tàu biển Panama trực thuộc Cơ quan Hàng hải Panama sẽ ngừng tiếp nhận đăng ký tàu chở dầu hoặc tàu chở hàng rời có tuổi đời trên 15 năm.

Theo Cơ quan Hàng hải Panama, "hạm đội bóng tối" này chủ yếu bao gồm các tàu chở dầu cũ kỹ với cơ cấu sở hữu không minh bạch, thường không được bảo hiểm đầy đủ và sử dụng các biện pháp không an toàn để lách các lệnh trừng phạt quốc tế, đặc biệt là các lệnh trừng phạt nhắm vào các chuyến hàng dầu Nga và dầu Iran.

Chính sách mới được thông báo thông qua bản cập nhật MMN 11/2024, trong đó nêu rõ các yêu cầu đối với quy trình kiểm tra trước mà tất cả các tàu phải hoàn thành trước khi được đăng ký dưới cờ Panama.

Advertisement

Panama bị·chỉ trích vì hành động chưa đủ mạnh mẽ để xử lý các tàu thuộc “hạm đội bóng tối” chuyên né các lệnh trừng phạt của phương Tây. Ảnh: Straits Times

Dữ liệu kiểm tra từ năm 2023 đến nửa đầu năm 2025 cho thấy 71% các trường hợp tàu bị bắt giữ liên quan đến tàu chở hàng rời, tàu chở hàng tổng hợp và tàu chở dầu trên 15 năm tuổi.

Ngoài giới hạn độ tuổi, Panama cũng áp dụng các biện pháp giám sát bổ sung, bao gồm kiểm tra bắt buộc hàng quý đối với các tàu có vấn đề và tăng cường xác minh Hệ thống Quản lý An toàn Tàu.

Panama đã phải đối mặt với những chỉ trích về việc xử lý các tàu thuộc "hạm đội bóng tối", mặc dù nước này đã loại bỏ hơn 650 tàu khỏi sổ đăng ký từ năm 2019 để thực thi các lệnh trừng phạt của phương Tây.

Tổ chức phi chính phủ UANI gần đây cho rằng Panama "chưa hành động đủ mạnh mẽ đối với các tàu vi phạm lệnh trừng phạt", và lưu ý rằng gần 1/5 các tàu bị nghi ngờ vận chuyển dầu Iran đang mang cờ Panama.

Sổ đăng ký tàu của Panama hiện là một trong những sổ lớn nhất thế giới với hơn 8.500 tàu. Để cải thiện cơ chế thực thi, quốc gia Trung Mỹ này đã rút đăng ký của 214 tàu kể từ khi họ bắt đầu thực hiện các biện pháp vào năm ngoái cho phép hành động nhanh hơn để giúp thực thi các lệnh trừng phạt.

Một khi bị xóa khỏi danh sách đăng ký, các tàu sẽ không còn được phép treo cờ Panama nữa. Nước này cũng đang tích cực hợp tác với Mỹ về các vấn đề đăng ký, và trước đó đã ký kết thỏa thuận với các quốc gia cờ tàu khác, bao gồm Liberia và Quần đảo Marshall, để chia sẻ thông tin về các tàu bị từ chối do có khả năng vi phạm lệnh trừng phạt.

Quyết định ngừng đăng ký tàu chở dầu và tàu chở hàng rời trên 15 năm tuổi là một bước đi quan trọng của Panama trong nỗ lực cải thiện hình ảnh và tăng cường tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế.

Động thái này cũng giáng thêm một đòn vào "hạm đội bóng tối" mà Nga và Iran thường xuyên dựa vào để đưa các sản phẩm dầu mỏ của họ ra thị trường quốc tế.

Tuần trước, Mỹ đã công bố lệnh trừng phạt đáng kể nhắm vào mạng lưới rộng lớn các tàu container và tàu chở dầu do ông Mohammad Hossein Shamkhani – con trai của ông Ali Shamkhani, cố vấn hàng đầu của Lãnh tụ Tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei – điều hành.

Các tàu này bị cáo buộc buôn lậu dầu của Iran và Nga để lách các lệnh trừng phạt quốc tế.

Theo Bộ Tài chính Mỹ, mạng lưới tàu của ông Shamkhani sử dụng các chiến thuật như thay đổi cờ tàu, tắt hệ thống nhận dạng tự động (AIS), thực hiện phương thức chuyển dầu từ tàu sang tàu (S-T-S) trên biển và sử dụng các công ty bình phong để che giấu quyền sở hữu và nguồn gốc dầu.

Những con tàu này thường là tàu cũ, phù hợp với mô tả của các tàu mà Panama hiện đang nhắm đến trong chính sách mới.